10 inzichten in hoe we emoties onderdrukken
Heb je soms een raar gevoel van binnen? Is er iets maar wat het precies is weet je niet zo goed. Je hebt een ander gevoel dan “normaal”, maar hebt geen idee wat het zou kunnen zijn. En als iemand vraagt wat er met je aan de hand is verstrekt dit het gevoel, maar geen idee wat het nu precies is of waar het vandaan komt. Het kan zijn dat we geremd zijn in het uiten van onze emoties. We hebben vaak niet eens door wat er aan de hand is. Misschien dat we onszelf soms wel wat meer ongemakkelijk of nerveus voelen, maar we hebben geen idee wat de achterliggende oorzaak is.
Opeens is het er en is in jouw aanwezig. We zijn vaak geneigd om dan snel weer rustig te worden, zonder te kijken naar wat ons nu eigenlijk onrustig maakte. Ook komt het voor dat we zo afgesloten zijn van onszelf dat we überhaupt niet door hebben dat we ons niet optimaal voelen. Grote kans dat er onbewust allerlei emoties zijn. Emoties die wij mensen dagelijks continue ervaren.
Emoties? Liever niet!
Door onze opvoeding en de maatschappij waarin we ons begeven kan het zo maar eens zijn dat er door de jaren heen weinig over emoties is gesproken. En als er wat over gezegd werd was dat misschien wel in de vorm van “niet huilen”, “niet boos worden”, “niet bang zijn” of “niet het achterste van je tong laten zien”. Deze uitspraken werden met de allerbeste bedoelingen tegen je gezegd. Het kan echter het tegenovergestelde effect opleveren.
Het effect dat we onszelf hebben aangeleerd om niet te huilen, niet boos te worden, niet bang te zijn of niet werkelijk te vertellen wat er in ons omgaat. Emoties zijn er altijd. En wanneer we deze onderdrukken worden ze steeds groter of voelen zwaarder aan. En wanneer we onze emoties dan de vrije loop geven lijkt het wel of we niet meer kunnen stoppen. “Als ik eenmaal begin met huilen dan blijf ik gaan” is misschien wel herkenbaar.
Emoties zijn als een opblaasbare bal
Wij speelden vroeger in het zwembad spelletjes met de bal. Soms was het handig om de bal te verstoppen zodat de tegenpartij de bal niet kon zien. De bal verstopte we onder ons in het water. Duwde de bal naar beneden en gingen met ons volle gewicht op die bal hangen. Veel spierspanning op je armen, je handpalmen stevig tegen de bal geduwd en je vingers helemaal uitgerekt om de bal vast te houden en tegen je buik strak tegen je lichaam aan te houden. Dat kostte nogal wat inspanning!
De kunst was dan ook nog om de tegenstander met een stalen gezicht aan te kijken: Ik? De bal, nee joh! Dit alles zonder dat de bal onder je vandaan zou glippen en met een vaart naar boven zou schieten. Als dat gebeurde had je er namelijk geen controle meer over en kon de tegenpartij er zo maar eens met de bal vandoor gaan. En mogelijk nog erger: scoren.
Hoe herken je of je emoties onderdrukt?
Als we jarenlang gewend zijn om emoties te onderdrukken is het allereerst fijn te weten hoe we erachter kunnen komen dat we emoties onderdrukken. Hieronder vind je 10 voorbeelden van gedrag waaraan je het onderdrukken van emoties kunt herkennen bij jezelf. En ja, dat vergt wat lef om dat bij jezelf te herkennen en te erkennen 😉
- Je verandert opeens van onderwerp. In een gesprek met je gesprekspartner schakel je opeens over naar het weer of die ene vogel die voorbij vliegt.
- Je merkt dat je (van top tot teen) gespannen raakt. Vaak kunnen we gespannenheid bijvoorbeeld merken in onze nek en schouderpartij. Als iemand er naar vraagt zeg je dat je een nieuw kussen hebt of slecht geslapen hebt die nacht.
- Je ervaart een beklemmend gevoel (op je borst, in je nek, bij je keel of bij de kaken). Alsof je niet volledig kunt doorademhalen.
- Je merkt dat je een vaag antwoord geeft en geen details verteld. Wanneer iemand aan je vraag of het goed met je gaat zeg je: “Ja hoor, het gaat goed” en gaat snel verder met een vraag aan de ander stellen zodat de aandacht weer bij jou vandaan is.
- Je reageert onverschillig als iemand opmerkt dat je bijvoorbeeld boos reageert. Je hoort jezelf iets zeggen in de trant van: “Ik boos? Nee hoor, hoe kom je daar nou bij er is niks aan de hand”
- Je ervaart een verdoofd gevoel over je gehele lichaam of een specifieke plek. Het lijkt wel of dat deel van je lichaam even niet bij jou hoort.
- Je merkt dat je weg wilt van de plek waar je op dat moment bent. Mogelijk verzin je zelfs een smoes om aan te geven dat je nu echt weg moet. Je moet nog boodschappen doen bij de kaasboer en die gaat zo dicht of je moet de wasmachine nog aanzetten.
- Je trekt je terug, je zwijgt of klapt dicht. En de aansluiting met je omgeving is op dat moment ook afwezig.
- Je merkt dat je je mondhoeken om hoog gaan en eigenlijk “gemaakt” glimlacht terwijl je van binnen iets anders ervaart. Na zo’n moment voelen je wangspieren ook anders aan dan daarvoor.
- Je praat snel of je laat geen ruimte aan de ander om vragen te stellen. Dit in de hoop om maar geen stiltes te laten vallen zodat de ander weer vragen aan jou kan stellen.
Wat als je emoties niet onderdrukt?
Emoties zijn dus als een opblaasbare bal. Wanneer je deze in het zwembad onder water duwt en zo lang onder water houdt dat je spieren verzuren en je de bal los moet laten dan schiet de bal met een enorme snelheid uit het water. Waarschijnlijk vol in je gezicht. Zo kan het ook gaan bij emoties. Wanneer ze er zijn hebben we de neiging om ze te onderdrukken. Met ons gehele lichaam houden we het tegen. Hard bezig om aan de buitenkant niets aan de ander te laten zien wat van binnen allemaal in ons omgaat.
Als we emoties niet onderdrukken kunnen ze naar buiten komen. Wanneer we emoties al lang weggeduwd hebben, stevig hebben vastgehouden en dan opeens loslaten kan het zijn dat ze opeens driedubbel zo hard naar buiten komen. Om er voor te zorgen dat emoties zo maar opeens heftig en oncontroleerbaar naar buiten komen is het zaak dat we emoties bij onszelf gaan leren herkennen.